Nasdaq Nedir?

Nasdaq, teknoloji merkezli yapısıyla dünya finans tarihinde önemli bir yere sahip olan elektronik borsa sistemidir. 1971 yılında kurulan Nasdaq, ilk küresel elektronik piyasa olarak bilinir ve geleneksel borsalardan farklı olarak tamamen bilgisayar tabanlı işlem yapısıyla öne çıkar. Bu yönüyle özellikle teknoloji şirketlerinin halka arz için tercih ettiği bir platform haline gelmiştir. Bugün Nasdaq, hem dünyanın en büyük ikinci borsası hem de teknoloji hisselerinin performansını ölçen en önemli göstergelerden biri olarak kabul edilmektedir.

Nasdaq Nedir?

Nasdaq, 7 Şubat 1971 tarihinde ABD Ulusal Menkul Kıymet Satıcıları Birliği (NASD) tarafından faaliyete geçirildi. Amaç bilgisayar teknolojisini kullanarak işlem süreçlerini hızlandırmak ve şeffaf hale getirmekti. Başlangıçta sadece otomatik fiyat kotasyonları sunan sistem kısa sürede hisse senedi alım satımına da imkan tanıdı.

New York Borsası’ndan farklı olarak Nasdaq’ta fiziksel bir işlem salonu bulunmaz. İşlemler tamamen elektronik ortamda yürütülür. Bu yapı hız ve verimlilik açısından önemli avantajlar sundu. Özellikle teknoloji odaklı şirketler için cazip hale gelen Nasdaq, kısa sürede teknoloji hisselerinin merkezi konumuna geldi.

Zamanla Nasdaq, New York Borsası ile doğrudan rekabet eder hale geldi. İlk çevrim içi işlem imkanını sunarak yatırımcıların ilgisini çekti. Microsoft ve Oracle gibi teknoloji devlerinin halka arzlarını Nasdaq’ta yapmaları, bu borsanın teknolojiyle özdeşleşmesine yol açtı.

Nasdaq’ın Teknoloji Şirketleriyle Güçlü Bağı

Nasdaq’ın teknoloji şirketleriyle kurduğu güçlü bağ tarihsel gelişiminde belirleyici oldu. Apple, Amazon, Google ve Tesla gibi devler halka arzlarını Nasdaq’ta gerçekleştirerek borsanın teknoloji kimliğini pekiştirdi. Bu tercih Nasdaq’ın dünya çapında teknoloji yatırımlarının merkezi olarak görülmesini sağladı.

Özellikle internetin yaygınlaşması ve dijital dönüşüm süreciyle birlikte Nasdaq’ın önemi arttı. Teknoloji şirketleri için yenilikçi, hızlı ve dijital işlem ortamı sunan bu yapı geleneksel borsalardan ayrıştı. Böylece Nasdaq sadece bir borsa değil aynı zamanda teknoloji sektörünün barometresi haline geldi.

Teknoloji hisselerinin yoğunluğu yatırımcıların Nasdaq’a ilgisini artırdı. Çünkü Nasdaq sadece bireysel şirketlerin değil, tüm teknoloji sektörünün gidişatını yansıtan bir gösterge olarak kabul edilmeye başlandı.

Nasdaq’ın Uluslararası Genişlemesi

Nasdaq, zamanla ABD sınırlarının ötesine çıkarak uluslararası iş birlikleri geliştirdi. 1992 yılında Londra Borsası ile kurduğu bağlantı ilk kıtalararası borsa entegrasyonu oldu. Daha sonra Philadelphia Borsası’nı satın alarak faaliyet alanını genişletti.

2006 yılında Nasdaq kurucu ortaklarından NASD’den ayrıldı ve bağımsız bir borsa olarak faaliyet göstermeye başladı. Bir yıl sonra ise İskandinavya merkezli OMX Borsası’nı bünyesine katarak Avrupa pazarına açıldı. Bu adımlar Nasdaq’ı küresel ölçekte daha güçlü bir oyuncu haline getirdi.

Uluslararası açılım Nasdaq’ın sadece ABD merkezli teknoloji şirketlerine değil, dünyanın farklı bölgelerinden şirketlere de ev sahipliği yapmasını sağladı. Bu sayede küresel ölçekte teknoloji yatırımlarının adresi haline geldi.

Nasdaq Composite Endeksi Nedir?

Nasdaq Composite Endeksi, Nasdaq Borsası’nda işlem gören 3.500’den fazla şirketi kapsayan bir borsa endeksidir. Bu endeks, özellikle teknoloji şirketlerinin yoğunluğu nedeniyle teknoloji sektörünün genel performansını ölçmek için kullanılır.

Endeks, şirketlerin piyasa değerlerine göre ağırlıklandırılır. Böylece büyük teknoloji devleri endeksin hareketinde daha belirleyici rol oynar. Amazon gibi devlerin etkisi küçük ölçekli teknoloji şirketlerine göre daha fazladır.

Nasdaq Composite Endeksi sadece ABD şirketlerinden oluşmaz. Uluslararası şirketler de bu endekste yer alır. Ayrıca endeks hisse senetlerinin yanı sıra gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve Amerikan Depo Sertifikaları gibi çeşitli menkul kıymetleri de kapsar.

Nasdaq Composite’te Hesaplama Yaklaşımı

Nasdaq Composite gün boyunca saniyede bir güncellenen fiyatlarla hesaplanır. İşlem günü sonunda ise resmi kapanış değeri belirlenir. Bu hesaplama süreci Nasdaq tarafından belirlenen matematiksel yöntemlerle yürütülür.

Hesaplamada üç ana unsur vardır. Bunlardan şirketlerin piyasa değerine göre ağırlıklandırılması, son işlem fiyatı ve endeks böleni. Öncelikle her şirketin ağırlığı piyasa değerine göre belirlenir. Ardından son fiyat ile bu ağırlık çarpılır ve ortaya çıkan rakamlar toplanır. Son olarak bu toplam Nasdaq’ın belirlediği özel bölenle hesaplanarak endeks değeri bulunur.

Bu yöntem sayesinde Nasdaq Composite Endeksi teknoloji sektörünün anlık performansını yansıtan güvenilir bir gösterge haline gelir.

Nasdaq, Dow Jones ve S&P 500 Karşılaştırması

ABD borsalarında Nasdaq Composite, Dow Jones ve S&P 500 olmak üzere üç ana endeks ön plana çıkar. Her biri farklı hesaplama yöntemine sahiptir ve farklı sektörleri temsil eder.

Dow Jones, 30 büyük şirketin hisse senetlerini kapsar. Piyasa değeri değil, hisse fiyatına göre ağırlıklandırma yapar. Bu nedenle en yüksek fiyatlı hisse endeks üzerinde daha fazla etki yaratır.

S&P 500 ise ABD’nin en büyük 500 şirketini kapsar. Nasdaq gibi piyasa değerine göre ağırlıklandırılır. Bu nedenle ABD ekonomisinin genel görünümünü en iyi yansıtan endekslerden biri kabul edilir.

Nasdaq Composite, 3.500’den fazla şirketi kapsamasıyla öne çıkar. Ancak teknoloji ağırlığı nedeniyle daha çok teknoloji sektörünün nabzını tutar. Bu nedenle yatırımcılar teknoloji piyasasının gidişatını anlamak için Nasdaq’a bakar.

Nasdaq’ın Büyüme Hızı

Son yıllarda Nasdaq, New York Borsası ile arasındaki farkı kapatma konusunda önemli ilerleme kaydetti. 2015–2019 yılları arasında Nasdaq yıllık ortalama yüzde 6 büyüdü. Bu oran New York Borsası’nın büyüme hızının iki katıdır.

2021 yılında Nasdaq, halka arzlarda 190 milyar doların üzerinde bir rakama ulaştı. Aynı dönemde New York Borsası 109 milyar dolarlık halka arz gerçekleştirdi. Bu rakam Nasdaq’ın halka arz piyasasında da liderliğe oynadığını göstermektedir.

Teknoloji şirketlerinin hızlı büyümesi Nasdaq’ın cazibesini artırmaya devam ediyor. Özellikle yeni nesil teknoloji şirketleri ve kripto para şirketleri için Nasdaq, halka arzda en güçlü seçeneklerden biri haline geldi.