İsveç ve Norveç'in Nakitsiz Toplum Deneyiminin Çöküşü: Ethereum'un Rolü Tartışılıyor

İsveç ve Norveç'in neredeyse tamamen nakitsiz toplum olma hedefleri, yaşanan enerji ve altyapı sorunları nedeniyle ciddi bir sınamadan geçti. Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte artan siber saldırı riskleri ve kritik altyapı zayıflıkları, dijital ödeme sistemlerinin kırılganlığını gözler önüne serdi. Bu durum, Ethereum kurucusu Vitalik Buterin'i merkeziyetsiz ağların alternatif bir çözüm olabileceği yönünde açıklamalar yapmaya yöneltti. Tartışma, kripto para ekosisteminde hızla yayılıyor.

İsveç'te işlemlerin sadece %1'i nakit ile gerçekleştiriliyordu ve Norveç'te Vipps gibi dijital ödeme uygulamaları yaygınlaşmıştı. Ancak, enerji altyapısına yönelik olası saldırılar, tek bir düğümün (node) arızalanmasının tüm sistemi felç edebileceği endişesini ortaya çıkardı. Bu durum, hane halklarının acil durum için nakit bulundurmasının gerekliliğini gündeme getirdi. Uzmanlar, dijital tekelleşmenin kriz anında enflasyonu daha da artırabileceği uyarısında bulundu. Devlet bankaları, olası kesintilere karşı manuel yedek sistemlerini güncellemek zorunda kaldı. Elektrik kesintilerinin, temel hizmetlerin ve hatta günlük alışverişlerin bile imkansız hale gelme riski, sürdürülebilir bir ödeme sisteminin çeşitliliğe dayanması gerektiğini bir kez daha gösterdi.

İsveç Merkez Bankası, e-krona pilot programının çevrimdışı ödeme katmanı eklenmeden genişletilmesinin riskli olduğunu kabul ederek, geliştirme çalışmalarına devam ettiğini açıkladı. Norveç'te de benzer şekilde merkez bankası dijital para tasarımı, elektrik kesintilerinde bile ödemelerin sürdürülebilmesi için modüler bir acil durum şifreleme anahtarı içerecek şekilde revize edildi. Eleştirmenler, nakdin gölge ekonomiye yönelik dengeleyici etkisine ve toplumsal güven ilişkisine vurgu yapıyor. Bireysel yatırımcılar ise tamamen otomatikleştirilmiş bir sisteme geçiş planlarını erteledi.

Vitalik Buterin, merkeziyetsiz ağların bu tür zayıflıklara karşı daha dayanıklı olduğunu savunuyor. X platformunda yaptığı paylaşımda, Ethereum'un yeterli düzeyde gizlilik ve kesintiye dayanıklılık sağlaması gerektiğini belirtti. Phoenix Labs yöneticisi Sam MacPherson ise Ethereum'un zaten milyarlarca dolarlık işlem hacmini sorunsuz yönettiğini hatırlatarak, kripto protokollerinin yerleşik saldırı dirençleriyle geleneksel sistemleri geride bıraktığını savundu. Ancak, elektrik kesintilerinin yaşanabileceği senaryolar, en büyük zorluk olarak öne çıkıyor.

Buterin, sıfır bilgi ispatlarının (zero-knowledge proofs) çevrimdışı çalışabileceğini belirtti, ancak mevcut çözümler güvenilir donanımlara bağımlı kalıyor. NodeOps temsilcisi Harrie Bickle, kullanıcı cüzdanlarının donanım güvenliği sağlanmadan kitlesel kabulün zor olduğunu ifade ediyor. Bu nedenle Ethereum topluluğu, erişim katmanını basitleştirecek projelere öncelik veriyor. Stablecoin'ler de alternatif bir çözüm olarak gösteriliyor. Ancak, gizlilik, çevrimdışı işlem gereksinimi ve düzenleyici belirsizlikler hala önemli sorunlar olarak kalıyor. Avrupa Birliği'nin MiCA düzenlemesi bu belirsizlikleri ortadan kaldırabilir. Bu zamana kadar nakit, elektronik sistemlerin güvenlik ağı olarak işlevini sürdürecek gibi görünüyor. Piyasa analistleri ise hibrit modellerin geçiş döneminde kaçınılmaz olduğunu düşünüyor.