Ethereum Kurucusu Vitalik Buterinden Performans Odaklı Yeni Açıklama

Ethereum kurucusu Vitalik Buterin 18 Ekim 2025 tarihinde sosyal medya platformu X üzerinden açıklamalarda bulundu. Buterin ZK ve FHE geliştiricilerine performansı “saniyede N işlem” yerine “ham hesaplamaya göre overhead oranı” ile açıklama çağrısı yaptı. Amaç olarak da donanımdan bağımsız, kıyaslaması kolay bir metriği vurguladı.

Vitalik Buterin’den Donanımdan Bağımsız Ölçüm Çağrısı

Buterin’e göre “overhead faktörü” kripto para uygulamasının güvene dayalı yerine kriptografik yolla çalıştırılmasında ne kadar verim kaybı yaşandığını gösteriyor. Oran, farklı donanımlar arasında daha taşınabilir vaziyette ve pazarlama amaçlı “ops/s” iddialarından daha bilgilendirici görünüyor. Bir uygulama ham hesaplamada 10 ms sürüyorsa ve ispatlı çalıştırma 50 ms’ye çıkıyorsa oran 5x’tir. Bu nedenle karar verene net sinyal verir.

Geliştiriciler açısından işin pratik yanı ağır basar. Ham işlem süresi çoğu projede zaten ölçülür. Overhead oranı açıklandığında tahmin yapmak saniyeler alır. Bu bağlamda gerçek dünyada kaça patlar sorusuna hızlı yanıt gelir.

Zorluklara Rağmen Ölçü Gerekliliği

Buterin burada tabloyu pembeleştirmediğini açıkladı. ZK ispatı ile yürütmenin gerektirdiği işlemlerin aynı olmadığını SIMD, paralelleştirme ve bellek erişim örüntülerinin fark oluşturduğunu ifade etti. Donanım etkisinin tamamen silinmeyeceğini belirten Buterin yine de oran yaklaşımının eksiklerine rağmen gerçek fayda sağlayacağını vurguladı.

Sektör Blockchain ölçeklenebilirliği için ZK ve FHE’ye büyük yatırım yapıyor. Kullanıcı gizliliği ve zincir üstü doğrulanabilirlik giderek öne çıktığı için ürün ekipleri, yatırımcılar ve entegratörler karar verirken tek bir okunaklı metrik arıyor. Oran paylaşımının, ekipler arası karşılaştırmayı kolaylaştıracağını belirten Buterin tahmin hatalarını azaltıp yol haritası planlarını hızlandırma açısından da oran paylaşımı modelinin uygulanmasının gerektiğini söyledi.

Geliştiricilere Yol Haritası Sundu

Buterin’in mesajının özünde bir mühendislik disiplini çağrısı yer aldı. “Overhead nedir, kaç kat?” sorusu yanıtlandığında performans hedefleri ortaya çıkıyor. Ağ gecikmesi, ücret, kullanıcı deneyimi gibi başlıklarda daha tutarlı planlar da karşımıza çıkıyor.

Kripto para ekosisteminde güven ve şeffaflık rekabet avantajını ne çıkaran bir unsur. Üretim ortamında sürpriz istemeyen ekipler oran tabanlı raporlarla risk yönetimini güçlendiren bir aşamaya geçme niyetindeler. Standartlaşan metriklerin araştırma ile ürün arasında sağlam köprü kurdukları vurgulandı.